Tính Tiết Diện Dây Dẫn Theo IEC, Lựa Chọn Dây Dẫn Điện, Lựa Chọn Dây Dẫn Theo Công Suất – Mới Nhất 2025

Tính Tiết Diện Dây Dẫn Theo IEC – TCVN: Hướng Dẫn Toàn Diện Và Chính Xác

Tính tiết diện dây dẫn điện – Bước quan trọng trong thiết kế và thi công hệ thống điện

Trong thiết kế và thi công hệ thống điện, dù là điện dân dụng hay điện công nghiệp, việc tính tiết diện dây dẫn là một bước bắt buộc và không thể xem nhẹ. Đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn điện, hiệu quả truyền tải, cũng như độ bền của toàn bộ công trình.

Nếu lựa chọn sai kích thước dây dẫn, rất dễ xảy ra hiện tượng quá tải dây điện, sụt áp nghiêm trọng, sinh nhiệt lớn gây hỏng lớp cách điện, làm giảm tuổi thọ thiết bị điện, thậm chí có thể dẫn đến chập cháy nguy hiểm. Do đó, việc lựa chọn, tính tiết diện dây dẫn điện phải dựa trên tính toán kỹ lưỡng và tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng.

HƯỚNG DẪN TÍNH TIẾT DIỆN DÂY DẪN CHÍNH XÁC THEO TIÊU CHUẨN

HƯỚNG DẪN TÍNH TIẾT DIỆN DÂY DẪN CHÍNH XÁC THEO TIÊU CHUẨN

@bachkhoatech_all

6 thông số cơ bản về điện xoay chiều. Hãy cùng BKtech điểm qua, xem bạn có bỏ sót kiến thức cơ bản nào về điện xoay chiều không nhé!

♬ nhạc nền – BachKhoaTech_All – BachKhoaTech_All

Lựa chọn dây dẫn điện theo công suất – Dựa trên tiêu chuẩn TCVN và IEC

Trong thực tế, lựa chọn dây dẫn điện theo công suất tải là phương pháp phổ biến và dễ áp dụng nhất. Phương pháp này cho phép kỹ sư và thợ điện nhanh chóng xác định được tiết diện cần thiết cho dây dẫn, đảm bảo dòng điện chạy qua không vượt quá khả năng chịu tải.

Bài viết này sẽ giúp bạn:

• Hiểu rõ tiết diện dây dẫn là gì, ảnh hưởng của nó đến hệ thống điện

• Hướng dẫn chi tiết cách tính tiết diện dây dẫn theo công suất, chiều dài dây, dòng tải…

• Cung cấp công thức tính toán chuẩn xác và bảng tra tiết diện dây điện theo tiêu chuẩn TCVN 7447-5-52 và IEC 60287

• Trình bày các điều kiện phát nhiệt, độ sụt áp cho phép và yếu tố môi trường ảnh hưởng đến lựa chọn dây

• Đưa ra ví dụ minh họa thực tế, dễ hiểu, có thể áp dụng ngay trong thi công dân dụng hoặc công nghiệp

1. Tiết Diện Dây Dẫn Là Gì?

Tiết diện dây dẫn là diện tích mặt cắt ngang của lõi dẫn điện (thường bằng đồng hoặc nhôm) bên trong dây, đơn vị đo là milimét vuông (mm²). Nếu bạn cắt ngang dây và nhìn phần lõi kim loại, diện tích hình tròn đó chính là tiết diện dây dẫn.

Tiết diện dây là thông số cơ bản quyết định khả năng dẫn điện của dây. Dây có tiết diện càng lớn thì càng có khả năng dẫn dòng điện cao hơn, tỏa nhiệt ít hơn, ít sụt áp hơn và ngược lại.

Chú ý rằng: nhiều người nhầm giữa tiết diện và đường kính dây. Ví dụ, dây có tiết diện 2.5 mm² không đồng nghĩa với đường kính lõi là 2.5 mm, vì:

Như vậy, dây 2.5 mm² có đường kính lõi thực tế khoảng 1.78 mm. Đây là một trong những lưu ý quan trọng trong quá trình lựa chọn và tính tiết diện dây dẫn.

2. Các Yếu Tố Cần Xác Định Trước Khi Tính tiết diện dây dẫn, lựa chọn dây dẫn

Để lựa chọn tiết diện dây dẫn điện, cũng như tính tiết diện dây dẫn một cách chính xác và đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn dây dẫn điện TCVN 7447 hoặc IEC 60364-5-52, người thiết kế cần nắm rõ một số thông số kỹ thuật ban đầu. Việc xác định đầy đủ và chính xác các yếu tố sau sẽ giúp tính toán đúng, tránh lãng phí hoặc gây mất an toàn

• Công suất tải: tính bằng W hoặc kW.
• Điện áp làm việc: thường là 220V (1 pha) hoặc 380V (3 pha).
• Hệ số công suất (cosφ): lấy khoảng 0.85 nếu không biết chính xác.
• Chiều dài dây dẫn (một chiều).
• Vật liệu dây: đồng hay nhôm.
• Cách bố trí dây: đi nổi, đi trong ống, đi chung máng, đi âm tường,…
• Nhiệt độ môi trường và điều kiện phát nhiệt.

3. Quy Trình 4 Bước Chọn Tiết Diện Dây Dẫn (tính tiết diện dây dẫn)

Bước 1: Tính Dòng Điện Tải

Tùy theo hệ thống điện là 1 pha hay 3 pha:

• Mạch 1 pha:

• Mạch 3 pha:

 

Trong đó:
I là dòng điện tải (A).
P là công suất (W).
U là điện áp (V).
cosφ là hệ số công suất.

Bước 2: Tính Tiết Diện Dây Dẫn Sơ Bộ Theo Mật Độ Dòng

Sau khi có giá trị dòng điện, ước lượng tính tiết diện dây dẫn bằng công thức:

Trong đó:
J là mật độ dòng điện cho phép (A/mm²), thường lấy:

• Dây đồng: J = 4 ÷ 6 A/mm²
  
• Dây nhôm: J = 2 ÷ 3.5 A/mm²
  

Lấy giá trị trung bình nếu không có điều kiện đặc biệt: J = 5 cho đồng, J = 3 cho nhôm.

Bước 3: Kiểm Tra Sụt Áp

Tính toán sụt áp để đảm bảo điện áp đến tải không bị giảm quá mức cho phép (≤5%):

• Mạch 1 pha:

• Mạch 3 pha:

Trong đó:

L là chiều dài dây (một chiều),

ρ là điện trở suất (đồng: 0.0175; nhôm: 0.028),

S là tiết diện (mm²)

Bước 4: Tra Bảng Dòng Cho Phép Theo Tiêu Chuẩn IEC – TCVN

Lưu ý: Giá trị trên áp dụng trong điều kiện tiêu chuẩn (nhiệt độ môi trường 30°C, dây đi trong ống đơn). Nếu lắp đặt khác điều kiện tiêu chuẩn thì phải áp dụng hệ số hiệu chỉnh dòng điện.

4. Điều Kiện Phát Nhiệt Khi Chọn Dây

Một trong những sai lầm phổ biến khi tính tiết diện dây dẫn là chỉ dựa vào dòng tải tính toán, mà bỏ qua yếu tố phát nhiệt trong điều kiện thực tế. Điều này có thể dẫn đến quá nhiệt dây dẫn, hỏng lớp cách điện, chảy nhựa vỏ dây, hoặc gây ra sự cố chập cháy nghiêm trọng.

Theo tiêu chuẩn IEC chọn dây dẫn (IEC 60364-5-52) và tiêu chuẩn dây dẫn điện TCVN 7447-5-52, việc xác định dòng điện cho phép của dây phải gắn liền với điều kiện tản nhiệt, phương pháp lắp đặt và môi trường sử dụng thực tế.

Một số yếu tố ảnh hưởng đến yếu tố phát nhiệt:

• Dây đi âm tường, đi trong ống kín, máng cáp kín → tản nhiệt kém
• Nhiều dây đi chung → cộng hưởng nhiệt
• Nhiệt độ môi trường cao (>35°C)
• Tải hoạt động liên tục hoặc gần 100% công suất

Khi nhiệt độ tăng, khả năng chịu dòng của dây giảm, cần chọn dây có tiết diện lớn hơn để bù lại.

5. Lựa chọn dây dẫn điện, cáp điện dựa trên kinh nghiệm thực tế

Để chọn đúng loại dây tính chọn tiết diện dây, cáp điện phù hợp với hệ thống điện trong nhà ở, bạn cần nắm được một số kiến thức cơ bản và kinh nghiệm thực tiễn, cụ thể như sau:

– Xác định loại nguồn điện sử dụng:
Trước khi chọn dây, bạn cần xác định rõ loại nguồn điện sẽ được sử dụng trong thời gian tới, dựa trên các thiết bị điện dự kiến lắp đặt (thiết bị 1 pha hay 3 pha), đồng thời kiểm tra xem nguồn điện mà điện lực địa phương đang cấp là gì. Tại Việt Nam hiện nay, đa số các hộ gia đình sử dụng nguồn điện 1 pha, 2 dây.

– Tính toán tổng công suất điện tiêu thụ:
Tổng công suất là tổng năng lượng mà tất cả các thiết bị điện trong nhà tiêu thụ, bao gồm: bóng đèn, quạt điện, tủ lạnh, máy giặt, máy lạnh, bếp điện, máy bơm… Công suất thường được ghi trên tem thông số của thiết bị với đơn vị W (Watt), kW (Kilowatt), hoặc HP (Mã lực).

Khi gặp các đơn vị khác nhau, bạn có thể quy đổi như sau:

• 1 kW = 1.000 W

• 1 HP ≈ 750 W

• 9000 BTU = 2,64 kW

Việc quy đổi này giúp bạn cộng tổng công suất một cách chính xác và nhất quán.

6. Chọn dây dẫn điện, tính tiết diện dây dẫn cho từng phần trong nhà:

Tùy theo tải điện của từng nhánh trong sơ đồ hệ thống, bạn có thể chọn dây điện có tiết diện khác nhau cho từng khu vực.

Dây ngoài trời:
Phần dây nối từ cột điện ngoài đường vào trước cửa nhà. Đây là dây thuộc hệ thống điện hạ thế của điện lực, nên thường không cần bạn lựa chọn.

Đoạn cáp từ ngoài vào đồng hồ điện:
Là đoạn nối từ đầu cuối của dây ngoài trời vào điện kế. Thường một phần đi nổi, một phần âm tường. Đoạn này cũng do điện lực quyết định lắp đặt.

Dây dẫn chính trong nhà:
Từ công tơ vào đến các tủ điện ở từng tầng trong nhà (tầng 1, tầng 2,…). Đây là phần bạn cần tính toán tiết diện dây.

Ví dụ cách tính dây chính như sau:

• Bước 1: Tổng công suất sử dụng đồng thời, giả sử là 5 kW.

• Bước 2: Tính dòng điện:

  I=PU=5×1000220=22.72 AI = \frac{P}{U} = \frac{5 \times 1000}{220} = 22.72 \text{ A}I=UP​=2205×1000​=22.72 A

• Bước 3: Tính tiết diện dây dẫn:

  S=IJ=22.726=3.78 mm2S = \frac{I}{J} = \frac{22.72}{6} = 3.78 \text{ mm}^2S=JI​=622.72​=3.78 mm2

  (với J – mật độ dòng cho phép ~ 6 A/mm²)

• Bước 4: Trên thị trường phổ biến loại dây 4 mm² và 6 mm² → ta chọn 6 mm² để đảm bảo dư tải và an toàn.

7. Ví Dụ Tính Tiết Diện Dây Dẫn Cụ Thể

sau đây là ví dụ cụ thể cho các yêu cầu: tính toán tiết diện dây dấn cho hệ thống theo công suất, tính toán lựa chọn dây dẫn theo công suất hay hướng dẫn lựa chọn dây dẫn theo công suất thiết bị

VD1:

Yêu cầu: Hệ thống 3 pha, tải 18kW, cosφ = 0.85, sử dụng dây đồng, chiều dài dây 40m, nhiệt độ môi trường 40°C.

• Tính dòng tải:

• Tính tiết diện dây dẫn sơ bộ:

• Tính sụt áp:

• Kiểm tra phát nhiệt:
  Ở 40°C, hệ số hiệu chỉnh = 0.87
  → Dòng cho phép: 50 A × 0.87 = 43.5 A > 32.3 A

Kết luận: Tính tiết diện dây dẫn ra10 mm² là lựa chọn phù hợp.

 

VD2: Tính chọn áp tô mát, công tắc tơ, rơ le nhiệt, tính tiết diện dây dẫn mạch lực cho động cơ không đồ bộ xoay chiều 3 pha rô to lồng sóc có thông số: P đm = 5.5 kw, U đm = 380V, n đm = 1460 vòng/phút, f đm = 50Hz

ta có công thức tính nhanh I đm = 2P = 2x 5,5 = 11 (A) ?

chọn MCCB: I cb = 2I đm = 2×11 = 22 (A)

chọn contactor: I ctt = 1.5 I đm = 1.5 x 11 = 16.5 (A)

ngoài ra khi chọn contactor phải chú ý đến điện áp điều khiển là 220V hay 380V

chọn relay nhiệt: thì chọn tiếp điểm của relay nhiệt theo contactor đã chọn

chỉ định dòng bảo vệ relay nhiệt: I rl = 1.1 x I đm = 1.1 x 11 = 12.1 A

tính tiết diện dây dẫn, tính chọn tiết diện dây dẫn: S = I đm / j = 11 / 4 = 2.75 mm^2

Trong đó:
J là mật độ dòng điện cho phép (A/mm²), thường lấy:

• Dây đồng: J = 4 ÷ 6 A/mm²
  
• Dây nhôm: J = 2 ÷ 3.5 A/mm²

trên thị trường sẽ có dây 4mm^2, dây 6mm^2 thì tùy vào chế độ của động cơ là dài hạn hay ngắn hạn thì ta sẽ lựa chọn dây dẫn phù hợp với mục đích sử dụng sau này.

 

8. Kết luận

Nếu bạn đang tìm giải pháp tủ điện công nghiệp thiết kế chuyên nghiệp, tích hợp tủ phân phối, tủ tụ bù, tủ ATS hay tủ điều khiển PLC, kèm khả năng kết nối thông minh IoT – hãy để chúng tôi hỗ trợ bạn!
Ngoài ra chúng tôi có hỗ trợ nâng cấp cũng như sửa chữa tủ điện công nghiệp, tủ điện dân dụng, thiết kế tủ điện theo yêu cầu riêng

Vì sao bạn nên chọn BachKhoaTech là đơn vị đồng hành trong giải pháp tủ điện công nghiệp & tự động hóa?

✅ Tư vấn giải pháp tự động hóa theo nhu cầu thực tế
Tại BachKhoaTech, chúng tôi không bán sản phẩm đơn thuần — chúng tôi tư vấn giải pháp kỹ thuật toàn diện. Mỗi tủ điện công nghiệp được thiết kế riêng dựa trên quá trình khảo sát thực tế, phân tích tải tiêu thụ, đặc điểm dây chuyền sản xuất và khả năng mở rộng. Điều này giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hệ thống điện, nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro kỹ thuật.

✅ Hỗ trợ lựa chọn thiết bị điều khiển, bảo vệ, truyền động chính xác
Chúng tôi giúp khách hàng lựa chọn thiết bị điện và thiết bị điều khiển tự động phù hợp nhất, từ contactor, MCB, rơ le nhiệt đến biến tần, PLC, HMI… Đội ngũ kỹ sư sẽ đề xuất cấu hình phù hợp với mức đầu tư, điều kiện vận hành và tiêu chuẩn kỹ thuật, tránh lãng phí hoặc sai số kỹ thuật.

✅ Sử dụng linh kiện chính hãng – tối ưu hiệu suất hệ thống
BachKhoaTech chỉ sử dụng linh kiện từ các thương hiệu uy tín như Schneider, Siemens, Mitsubishi, ABB… đảm bảo độ tin cậy, độ bền và an toàn điện trong môi trường công nghiệp khắt khe. Hệ thống vận hành ổn định, giảm thời gian dừng máy và chi phí bảo trì.

✅ Thiết kế tủ điện đạt chuẩn IP, phù hợp môi trường sản xuất
Vỏ tủ được thiết kế và gia công đạt chuẩn IP54–IP65, chống bụi, chống ẩm, chống cháy, thích hợp cho các nhà máy chế biến thực phẩm, vật liệu xây dựng, hóa chất… Tủ điện không chỉ bền, mà còn thẩm mỹ và dễ bảo trì.

✅ Hỗ trợ kỹ thuật tận nơi – bảo hành toàn diện
BachKhoaTech luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp từ lắp đặt, vận hành thử, đến hướng dẫn sử dụng, bảo hành – bảo trì định kỳ, hoặc nâng cấp hệ thống tủ điện khi có nhu cầu mở rộng. Chúng tôi không chỉ là nhà cung cấp, mà là đối tác kỹ thuật lâu dài của bạn.

Liên hệ mua hàng

📞 Hotline bán hàng và hỗ trợ kỹ thuật & tư vấn: 0583.333.304 💡

Chúng tôi chuyên cung cấp thiết bị điện công nghiệp & giải pháp tự động hóa, hỗ trợ từ A-Z.

📲 Theo dõi chúng tôi để nhận thêm nhiều video chia sẻ hữu ích, những kinh nghiệm làm việc hay ho và những giải pháp tự động mới nhất hiện nay:

🔧 TikTok: https://www.tiktok.com/@bachkhoatech_all

📺 YouTube: https://www.youtube.com/@BachkhoaTech

📘 Fanpage: https://www.facebook.com/bachkhoatech247

————————-

BACHKHOATECH – Giải pháp chuẩn, kỹ thuật thật – Biến mọi thứ phức tạp thành đơn giản

Chúng tôi hân hạnh đồng hành cùng bạn trên chặng đường phát triển bền vững với dịch vụ thiết kế tủ điện cũng như cung cấp giải pháp tủ điện công nghiệp hiện đại và tối ưu chi phí!