Vít Tải Là Gì? Hiểu Đúng Để Dùng Đúng – 5 Lưu Ý Khi Lựa Chọn Vít Tải

Trong hệ thống cân – trộn vật liệu tự động, vít tải (screw conveyor) là thiết bị vận chuyển quan trọng, quyết định đến hiệu quả và độ chính xác của cả dây chuyền. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn băn khoăn: “Nên chọn loại vít tải nào? Khi nào thì nên dùng vít tải thay vì các cơ cấu khác?”

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và chính xác hơn.

Vít tải là gì? Cấu tạo chính của vít tải

Vít tải là thiết bị vận chuyển vật liệu rời bằng cách dùng trục vít xoắn quay trong ống hoặc máng kín. Cấu tạo cơ bản gồm:

• Trục vít: Là một ống thép thẳng, có chiều dài tương ứng với đường chuyển liệu. Thông thường bộ phận này sẽ được chế tạo từ kim loại độ cứng cao. Hai đầu trục vít hàn thêm mặt bích nhằm mục đích gắn vào vị trí trung gian.
• Cánh vít: Bộ phận này được chế tạo từ thép tấm hoặc kim loại có độ bền cao theo hình xoắn ốc và hàn liền với trục vít.
• Máng vít: Bộ phận này bao bên ngoài trục và cánh vít, thường được chế tạo bằng thép tấm theo hình máng vít tròn hoặc chữ U.

Trục vít được lắp đặt vào mặt bích, kết nối với vòng bi và hộp số gắn vào động cơ. Tùy vào từng loại vật liệu và quãng đường vận chuyển, người ta sẽ lựa chọn công suất và các loại vít tải khác nhau.

Nguyên lý hoạt động của vít tải

Vít tải truyền động nhờ động cơ qua hộp giảm tốc. Hộp giảm tốc nhận công suất từ động cơ, giảm tốc và tăng mô-men xoắn phù hợp để truyền cho trục vít. Khi trục vít quay, hệ thống tạo ra chuyển động để đẩy vật liệu theo phương trục trong lòng máng.

Quá trình vận chuyển (từng bước)

1. Truyền động: động cơ → hộp giảm tốc → trục vít (cánh vít gắn trên trục quay theo).
2. Tạo đường dẫn xoắn: cánh vít xoắn hoạt động như một “mặt phẳng nghiêng cuộn” bao quanh trục; khi quay, mỗi vòng xoắn sẽ tạo một hướng dẫn để vật liệu di chuyển về phía cửa xả.
3. Vật liệu trượt và tịnh tiến: vật liệu không bị cuốn xoay cùng trục mà trượt dọc theo đáy máng và dọc theo bề mặt cánh vít đang quay, rồi tịnh tiến theo phương trục về phía xả.
4. Nguyên nhân vật liệu không bám cánh: do trọng lượng bản thân của vật liệu và lực ma sát giữa vật liệu với thành máng (vỏ máng), vật liệu có xu hướng nằm ở đáy máng và trượt dọc theo cánh thay vì bám theo chuyển động quay — nói cách khác, vật liệu “trượt lên” trên cánh vít theo cơ chế của vít đai ốc.
5. Đảo chiều vận chuyển: nếu đổi chiều quay của trục vít thì chiều di chuyển của vật liệu sẽ đổi ngược lại (do hướng tương đối giữa cánh xoắn và chiều quay thay đổi).

Ưu và nhược điểm của vít tải

Giống như bất kỳ thiết bị công nghiệp nào, vít tải không chỉ có điểm mạnh mà cũng tồn tại một số hạn chế nhất định. Việc hiểu rõ ưu và nhược điểm của vít tải sẽ giúp bạn quyết định đúng: khi nào nên dùng và khi nào nên cân nhắc giải pháp khác.

Ưu điểm của cơ cấu vận chuyển bằng vít tải

• Cấu tạo đơn giản – gọn gàng: Ít chi tiết chuyển động, dễ chế tạo, dễ lắp đặt và bảo trì.
• Làm việc kín – hạn chế bụi: Vật liệu được vận chuyển trong máng hoặc ống kín → giảm thất thoát, bảo vệ môi trường làm việc và sức khỏe công nhân.
• Cấp liệu chính xác: Có thể điều chỉnh tốc độ quay để cấp liệu thô – tinh, rất phù hợp với hệ thống cân định lượng tự động.
• Linh hoạt lắp đặt: Hoạt động được ở nhiều tư thế: ngang, nghiêng, thẳng đứng (trong phạm vi nhất định).
• Chi phí đầu tư hợp lý: So với hệ thống khí động hoặc gầu tải, chi phí vít tải thấp hơn, dễ triển khai cho nhiều loại vật liệu rời.

Nhược điểm của vít tải

Mặc dù vít tải có nhiều ưu điểm về gọn gàng, kín bụi, dễ kết hợp với cân định lượng… nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế:

• Chiều dài vận chuyển bị giới hạn (hoạt động hiệu quả từ 15 – 20m).
• Không phù hợp với vật liệu dính hoặc dễ vón cục.
• Mài mòn nhanh với vật liệu cứng, sắc cạnh.
• Tiêu tốn năng lượng nhiều hơn băng tải khi vận chuyển xa.
• Giới hạn năng suất, cân nhắc cơ cấu vận chuyển khác nếu bạn cần khối lượng từ vài tram tấn / giờ.

Vít tải là lựa chọn lý tưởng cho cân – định lượng – trộn vật liệu rời trong phạm vi ngắn/trung bình. Tuy nhiên, nếu dùng sai ứng dụng (liệu dính, khoảng cách xa, năng suất cực lớn) sẽ phát sinh nhiều hạn chế. Đây chính là lý do khách hàng cần đến giải pháp tư vấn và thiết kế hệ thống tối ưu từ BachKhoaTech.

So sánh vít tải với các cơ cấu vận chuyển khác

Tiêu chí	Vít tải (Screw Conveyor)	Băng tải (Belt Conveyor)	Gầu tải (Bucket Elevator)	Vận chuyển khí động (Pneumatic)
Vật liệu phù hợp	Bột, hạt rời, khô	Bao, kiện, hạt, khối rời	Hạt, bột, hạt to	Bột mịn, hạt nhỏ
Chiều dài/chiều cao	Ngắn – trung bình (≤ 20m)	Dài (tới hàng trăm mét)	Đứng, cao (lên tới vài chục m)	Dài, linh hoạt theo đường ống
Độ kín bụi	Tốt (vận chuyển trong máng)	Thấp (dễ rơi vãi, phát bụi)	Tốt	Rất tốt (khép kín)
Độ chính xác cấp liệu	Cao, dễ điều chỉnh tốc độ	Trung bình	Hạn chế	Trung bình
Chi phí đầu tư	Thấp – trung bình	Trung bình – cao	Trung bình – cao	Cao
Bảo trì	Dễ, chi phí vừa phải	Thay dây, con lăn	Bảo trì gầu, xích	Yêu cầu cao, phức tạp
Ứng dụng điển hình	Cân trộn tự động, cấp liệu	Vận chuyển xa, liên tục	Nâng liệu theo phương đứng	Vận chuyển bột mịn đi xa, phân nhánh

Có thể thấy:

• Vít tải nổi bật ở khả năng cấp liệu chính xác – kín bụi – dễ tích hợp cân trộn tự động.
• Băng tải lại mạnh về vận chuyển xa, khối lượng lớn.
  Gầu tải phù hợp nâng liệu theo phương đứng.
• Khí động ưu thế khi cần vận chuyển bột mịn xa trong đường ống khép kín, nhưng chi phí cao.

Trường hợp nào thì nên sử dụng vít tải

Không phải hệ thống nào cũng dùng vít tải là hiệu quả. Vít tải chỉ thực sự phát huy ưu thế trong những trường hợp sau:

• Vật liệu dạng bột (Không quá mịn), hạt rời, khô: Các loại vật liệu này dễ trượt theo cánh vít, không bị bám dính gây kẹt.
• Khoảng cách vận chuyển ngắn đến trung bình: Hiệu quả nhất khi chiều dài ≤ 15–20 m.
• Cần vận hành kín, hạn chế bụi: Trong môi trường cần đảm bảo vệ sinh hoặc an toàn (nhà máy bột, nhà máy xi măng), vít tải trong máng kín sẽ giúp giảm bụi phát tán.
• Kết hợp với hệ thống cân định lượng – trộn tự động: Đây là ứng dụng nổi bật nhất: vít tải có thể chạy tốc độ nhanh (cấp liệu thô) và chậm (cấp liệu tinh), giúp hệ thống cân đạt độ chính xác cao.

ĐỌC THÊM: HỆ THỐNG CÂN TRỘN TỰ ĐỘNG

5 lưu ý quan trọng khi lựa chọn vít tải bạn cần phải biết

Khi nói đến vít tải, nhiều doanh nghiệp thường nghĩ đơn giản: “cần vận chuyển vật liệu thì lắp vít tải là xong”. Nhưng sự thật, một lựa chọn sai có thể khiến toàn bộ dây chuyền gặp rắc rối: liệu bị kẹt, cân không chính xác, bảo trì tốn kém. Dưới đây là 5 lưu ý quan trọng mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần nắm rõ trước khi quyết định:

1. Hiểu rõ vật liệu của bạn – nền tảng cho mọi quyết định

Vít tải không phải là giải pháp “đa năng” cho mọi loại vật liệu. Nó phát huy tối đa hiệu quả khi dùng đúng, và trở thành “ác mộng bảo trì” khi dùng sai.

– Vật liệu phù hợp với vít tải:

• Dạng bột không quá mịn, khô, tơi xốp: xi măng, bột mì, ngũ cốc nghiền, tro bay, thức ăn chăn nuôi dạng bột.
• Hạt nhỏ, đồng đều: ngô, đậu nành, hạt nhựa, phân bón dạng hạt, viên nén sinh khối nhỏ.
• Vật liệu rời có độ chảy tốt: cát khô, đá vôi nghiền mịn. Điểm chung: dễ trượt, ít dính bám, không gây kẹt cánh vít.

– Vật liệu không phù hợp (hoặc cần giải pháp đặc biệt):

• Vật liệu ẩm, dính, dễ bám: đất sét ướt, bùn, bã mía → dễ đóng bánh, kẹt trục.
  Vật liệu có kích thước lớn, không đồng đều: sỏi, đá cục, gỗ vụn → dễ kẹt hoặc làm gãy cánh vít.
• Vật liệu có tính mài mòn cao: cát ướt, xỉ thép → mài mòn nhanh, giảm tuổi thọ.
• Vật liệu nhiệt độ cao, ăn mòn hóa chất: tro xỉ nóng, axit, kiềm → cần vít tải đặc biệt bằng inox chịu nhiệt/kháng hóa chất.

– Kết luận:

• Nếu vật liệu của bạn giống bột, hạt nhỏ, khô → vít tải là lựa chọn số 1.
• Nếu vật liệu ẩm, dính, quá to, hoặc quá mài mòn → nên cân nhắc gầu tải, băng tải hoặc bơm thủy lực thay thế.

2. Năng suất & lưu lượng – không chỉ là con số, mà là cam kết đầu ra

Đừng xem nhẹ thông số kg/giờ hoặc tấn/giờ.

• Nếu chọn thiếu → vít tải sẽ luôn quá tải, nhanh hỏng.
• Nếu chọn dư thừa → lãng phí đầu tư, tiêu hao điện năng.

BachKhoaTech chúng tôi thường phân tích kỹ công suất sản xuất của khách hàng để đề xuất vít tải có đường kính – tốc độ quay – động cơ phù hợp, đảm bảo ổn định và bền vững trong 5–10 năm.

3. Chiều dài & góc nghiêng – yếu tố quyết định sự hiệu quả

• Vít tải hoạt động tốt nhất khi nằm ngang hoặc nghiêng nhẹ <45°.
• Nếu bạn cần vận chuyển cao hơn, hãy cân nhắc thiết kế đặc biệt hoặc chuyển sang gầu tải, băng tải.
• Chiều dài hợp lý cho một vít tải: ≤ 20m. Vượt quá, hiệu quả giảm nhanh và chi phí bảo trì tăng mạnh.

Đây là lý do tại sao trong các hệ thống lớn, chúng tôi thường kết hợp nhiều cơ cấu vận chuyển thay vì “cố gắng ép một vít tải làm tất cả”.

4. Độ kín & môi trường làm việc – sự khác biệt giữa ‘đang chạy’ và ‘chạy ổn định’

• Với vật liệu bụi, yêu cầu hàng đầu là vít tải ống kín, tránh thất thoát và ô nhiễm môi trường.
• Trong môi trường hóa chất, nhiệt độ cao → bắt buộc dùng inox hoặc thép đặc biệt.
• Ngược lại, nếu môi trường đơn giản, bạn hoàn toàn có thể tối ưu chi phí bằng các cấu hình thép thường.

Đây chính là triết lý của chúng tôi: chỉ đầu tư đúng nơi cần thiết, không lãng phí, không thỏa hiệp về độ bền.

5. Khả năng tích hợp vào hệ thống cân trộn tự động – yếu tố sống còn

Đây là khác biệt lớn nhất giữa việc mua một chiếc vít tải rời và đầu tư một hệ thống chuẩn chỉnh:

• Trong cân định lượng, vít tải phải có khả năng điều chỉnh tốc độ (biến tần, điều khiển PLC) để đảm bảo cấp liệu chính xác từng kg.
• Hệ thống cần có chế độ cấp thô – cấp tinh, giảm sai số xuống mức chấp nhận được (<1%).
• Nếu không có tích hợp này, toàn bộ hệ thống cân trộn sẽ mất độ tin cậy.

Chính vì vậy, chúng tôi luôn khuyến nghị khách hàng: đừng chỉ mua vít tải – hãy đầu tư vào giải pháp tổng thể, nơi vít tải là một mắt xích quan trọng trong cả hệ thống cân trộn tự động.

FAQ – Những câu hỏi xoay quanh vít tải

Trong quá trình tư vấn và triển khai hệ thống cân trộn tự động, chúng tôi nhận được rất nhiều thắc mắc lặp đi lặp lại từ khách hàng về vít tải. Để giúp bạn hiểu rõ hơn và lựa chọn đúng, chúng tôi tổng hợp những câu hỏi thường gặp nhất kèm giải đáp ngắn gọn, thực tế dưới đây:

Vít tải bị kẹt cứng phải làm sao?

Trường hợp vít tải bị kẹt cứng có thể đến từ các nguyên nhân sau:

• Vật liệu bị vón cục, bám chặt vào cánh vít.
• Có vật thể lạ kẹt chặt vào cánh vít và thành vít tải.
• Ổ bi, gối đỡ bị khô mỡ, mòn hoặc vỡ.
• Vật liệu rơi xuống phễu và lấp đầy vít tải khiến hệ thống bị quá tải.

Tùy theo các nguyên nhân trên, ta có thể tiến hành khắc phục như sau:

• Khi vít tải bị kẹt cứng, cần ngắt điện ngay để tránh bị cháy động cơ.
• Tháo hết vật liệu trong vít tải và loại bỏ dị vật. 
• Thay thế ổ bi, gối đỡ nếu có dấu hiệu hư hỏng.

Trường hợp vít tải thường xuyên bị kẹt cứng do vật liệu lấp đầy vít tải, ta cần khắc phục như sau:

• Thu nhỏ máng cấp liệu vào vít tải sao cho mật độ vật liệu trong vít tải khi hoạt động chỉ khoảng 20-25% thể tích ống.
• Lắp thêm hộp số để tăng momen xoáy cho vít tải.

Làm sao để hạn chế sai số khi cấp liệu bằng vít tải?

Để hạn chế sai số khi cấp liệu bằng vít tải, bạn có thể sử dụng những cách sau:

• Nâng cao độ nghiêng của vít tải.
• Cài đặt dải tần số cho từng ngưỡng khối lượng của vật liệu. Mỗi vật liệu đều có mật độ rơi và khối lượng riêng khác nhau, vậy nên bạn cần thử nghiệm nhiều lần để xác định dải tần số sao cho phù hợp.
• Lắp đặt thêm hộp số để giảm tốc vít tải, ngưỡng quay phù hợp từ 50 – 200 vòng / phút.

Vật liệu bột mịn có nên dùng vít tải không?

Đối với các loại vật liệu giống bột – siêu mịn, bạn không nên sử dụng vít tải. Thay vào đó, có thể cân nhắc tới các loại bơm màng để đảm bảo tốc độ vận chuyển và hiệu quả công việc.

Khi lắp đặt vít tải trong hệ thống cân trộn tự động cần chú ý điều gì?

Khi lắp đặt trục vít tải vào hệ thống cân trộn, kỹ thuật viên cần cách ly vít tải với phễu cân để tránh sai số. Ngoài ra, vít tải nên có 1 độ chếch lên trên nhất định để vật liệu không bị rơi xuống khi không cần thiết.

Làm thế nào để giảm thời gian cấp liệu khi dùng vít tải?

Trường hợp vận chuyển vật liệu bằng vít tải mất nhiều thời gian thường do các loại vật liệu rơi xuống máng vít không đều. Bạn có thể cân nhắc thêm cơ cấu khuấy để các loại vật liệu như: bột, xi-măng, cát mịn rơi xuống dễ hơn.

Liên hệ mua hàng

📞 Hotline hỗ trợ kỹ thuật & tư vấn: 0583.333.304 💡

Chúng tôi chuyên cung cấp thiết bị điện công nghiệp & giải pháp tự động hóa, hỗ trợ từ A-Z.

📲 Theo dõi chúng tôi để nhận thêm nhiều video chia sẻ hữu ích, những kinh nghiệm làm việc hay ho và những giải pháp tự động mới nhất hiện nay:

🔧 TikTok: https://www.tiktok.com/@bachkhoatech_all

📺 YouTube: https://www.youtube.com/@BachkhoaTech

📘 Fanpage: https://www.facebook.com/bachkhoatech247

————————-

BACHKHOATECH – Giải pháp chuẩn, kỹ thuật thật – Biến mọi thứ phức tạp thành đơn giản